نقش زنان در ترویج صلح

نقش زنان در ترویج صلح

زنان در طول تاریخ پر کشمکش بشر همواره از جنگ زیان دیده اند و همیشه از دل و جان با خونریزی و آدمکشی سر مخالفت داشته اند اما چون زمام امور در دست مردان بوده، آتش جنگ تا کنون فرو کش نکرده است.

در مارس 1915 در حالی که جنگ جهانی اول ماه ها پیش مشتعل شده بود، زنان سوسیالیست در برلن گردهم آمدند تا چنانکه کلارا زتکین Zetkin گفت برای صلح مبارزه کنند. در همان سال به دعوت جین آدامز J. Addams و دوستانش (جین آدامز جایزۀ صلح نوبل را در سال 1931 به دست آورد) جمعی از زنان در لاهه مجتمع شدند (هزار زن از 12 کشور) تا صلح و بی طرفی را ترویج کنند. از نتایج این کنگره تشکسل کمیتۀ بین المللی زنان برای صلح پایدار بود.

در امریکا جین آدامز، ریاست حزب صلح زنان را عهده دار شد بعداً اول زنی که به نمایندگی مجلس آمریکا انتخاب شده یعنی جانت رانکین رأی مخالف به ورود امریکا در جنگ جهانی می دهد. کمیتۀ نامبرده، در سال 1919 تغییر نام می دهد و به اسم "اتحادیّه بین المللی زنان برای صلح و آزادی" شناخته می شود، سازمانی که هنوز وجود دارد و در پشتیبانی از صلح، فعال است.

ناگفته نگذاریم که در قرن نوزدهم نیز نویسندۀ نام آور برتا فن ساتنر B. von Suthner به مخالفت با جنگ، کتاب رُمانی نوشته بود که پرآوازه شد. عنوان آن " سلاح ها را زمین باید نهاد" یا " مرگ اسلحه" (1889) می باشد. زنان دیگری نیز بودند که در آثار خود نژادپرستی و استثمار نژادهای دیر را محکوم کردند که نمونۀ آنها مولف " کلبۀ عمو تُم" خانم هریت بیچر استو (1811-1896) بود.

بعدها زنانی چون الئانور روزولت در شکل دادن به اعلامیّه حقوق بشر، نقشی ستودنی ایفا کردند (الئانور روزولت رئیس کمیسیون حقوق بشر در سازمان ملل متحد جدید التأسیس بود. اعلامیه مذکور در 10 دسامبر سال 1948 در پاریس به تصویب رسید و همه حاضران کنفرانس به احترام او برخاستند و کف زدند.). خانم روزولت در زمان جان اف. کندی هم ریاست کمیسیون پایگاه زن را در امریکا احراز کرد (1961) و در آنجا مثل همیشه فعالیتی قابل تحسین انجام داد.

کوشش های زنان برای تحکیم صلح و آشتی بین المللی از حدود اواخر قرن نوزدهم آغاز شد و در نیمۀ قرن بیستم قوّت بسیار گرفت از این رو جای حیرت نیست که تا کنون علاوه بر جوائز ادبی و علمی نوبل، چندین بار جایزء صلح این موسسه پُر اعتبار نصیب زنان گردیده است.

خانم برتا فن سانتر اطریشی که در سال 1901 جایزۀ صلح نوبل را گرفت تا نزدیک به مرگ خود (1914) مشغول تمهید مقدّمات تشکیل یک کنگرۀ صلح در وین بود.

جین آدامز که ذکرش رفت در سال 1931 همان جایزه را به دست آورد. وی در سال 1930 اعلامیه ای به دولتمردان همه جهان از جانب زنان به دفاع از صلح می فرستد.


در سال 1976 جایزه صلح نوبل به دو زن ایرلندی بتی ویلیامز و مِرید کوریگان داده می شود که تا سی هزار زن کاتولیک و پروتستان را برای راه پیمایی صلح جویانه به حرکت می آوردند.

مادر ترزا کسی است که سیصد و هفتاد مرکز را برای پذیرفتن فقیران و افراد در شُرُف مرگ تأسیس کرده است و جایزۀ صلح نوبل در سال 1979 به او تعلق گرفت.

اَلوا میردال در 1982 جایزه صلح نوبل را احراز می کند. وی در سالهای 1966 تا 1973 وزیر خلع سلاح در دولت سوئد بود و برای کمک به کشورهای جهان سوم اقدامات فراوان نمود و یک چند نیز در سازمان ملل متحد ریاست کمیسیون خلع سلاح را عهده دار شد.

دیگر از برندگان جایزۀ صلح نوبل در میان زنان، امیلی گرین بالچ Balch امریکایی در سال 1946 و اونگ سان سو کی Kyi از میانمار در سال 1991 و ریگو برتا مانشو Menchu از گواتمالا در سال 1992 بوده اند . (1)
[ - جودى ويليامز، استاد دانشگاه و از فعالان بين المللى براى ممنوعيت استفاده از مين، برندۀ نوبل در سال ۱۹۹۷ شد.
- دکتر شيرين عبادى، وكيل ايرانى حقوق بشر نیز برندۀ نوبل صلح در سال ۲۰۰۳ گردید.

- وانگارى موتا ماآتاى، استاد دانشگاه و فعال كنيائى محافظت از محيط زيست، در سال 2004 برندۀ جایزه صلح نوبل گردید.]


بسیاری از خانم ها با قلم خود به طرفداری از صلح و بیان کردن ریشه های جنگ اهتمام کردند. مثلاً خانم ورا بریتین V. Brittain که رُمانش به نام " وصیّت نامۀ جوانی" نقدی بی پروا از جنگ اول جهانی است. بعد از جنگ همه عمر او صرف مبارزه برای صلح و مقابله با خشونت می شود.

در میان فیلسوفان کسی که سرچشمه های حکومت مطلقۀ نازی و استالینی را مکشوف داشت خانم هانا آرنت H.Arendt آلمانی بود که سال ها در امریکا اقامت گزید و از یورش هیتلر به فرهیختگان، مصون ماند.

نباید انتظار داشت که همه زنانی که برای برقراری صلح تلاش کرده اند، شناخته و نام آور باشند. زنان در سال 1931 پیش بینی جنگ دوم جهانی را می کنند و کمیتۀ زنان برای خلع سلاح را به وجود می آورند. در سال 1932، هشت میلیون زن از سراسر جهان، بیانیّه ای را برای تقاضای خلع سلاح کامل، امضا می کنند و برای کنفرانس خلع سلاح در ژنو می فرستند.

در 1934 اتحادیه بین المللی مادران و مربّیان زن، اعلامیه ای منتشر می کنند که صلح را از همۀ رؤسای روحانی جهان مطالبه می کنند. در سال 1934 کمیته ای جهانی از زنان برای مبارزه با جنگ و فاشیسم در آمستردام ولادت می یابد. در سال 1940 یک کنفرانس جهانی زنان به طرفداری از صلح (در اوایل جنگ) در کوبا بر پا می شود. متأسفانه سیل مهیب کینه توزی ها نیرومند تر از آن است که جلوی آن را به آسانی بتوان گرفت.

سال 1981 هزاران زن در ممالک مختلف اروپا از جمله انگلستان به راه پیمایی بر ضدّ استقرار سلاح های قارّه پیمای امریکا در اروپا اقدام می کنند. این نوع راهپیمایی به خاطر صلح در تاریخ معاصر موارد متعدد دارد.

علاوه بر آنچه گفته آمد زنان در تاریخ قرن گذشته نقش مهمی در فعالیت های انسان دوستانه داشته اند که خود کمکی موثر به برقراری آرامش در جامعه بشری است مثلاً لیدی بلامفیلد بهائی انگلیسی در دهۀ دوم قرن بیستم خدماتی را به نفع کودکان جهان آغاز کرد. هلن کلر Keller(2) با نوشته های خود، نور امید را به دل همه معلولان و عجزۀ جسمی باز آورد. زنان در مجالس شورا غالباً برای بهتر کردن زندگی سالخوردگان، فقیران و درماندگان قوانینی گذاردند و بسیاری از امتیازات و آزادی ها که زنان به دست آورده اند، مدیون و مرهون این وُکلا است.

ماریا مونتسوری (1870- 1952) از کسانی بود که روش تعلیم و تربیت کودکان را در جهان دگرگون کرد و امروزه بسیاری از مدارس به نام او و پیرو روش نوین او هستند و او بود که در عین کمک به رشد اطفال از طریق مِتُدهای "فعّال"، معتقد به لزوم احترام به شخصیت آنها بود.

بر آنچه مذکور آمد باید اضافه کرد که اگر مردان در عرصۀ جنگ به محافظت سرزمین خود کوشیدند، زنان در پشت جبهه ادارۀ همۀ امور مربوط به اقتصاد، صنعت و کشاورزی کشورهای درگیر جنگ را عهده دار شدند. و اگر زنان نبودند حتی ادامۀ حیات برای مردان جنگ آور، غیر ممکن می شد.

زن حامی و حافظ حیات است و از این رو هیچ زنی نیست که ویران کردن حیات را به طبیعت خود خواستار باشد. دریغ که جامعۀ بشری از این امر بی خبر است که زنان بهائی در سراسر عالم چگونه از حدود یک قرن پیش، کودکان خویش را با اندیشۀ صلح و دوستی و یگانگی جمیع ابناء بشر می پرورند. زن بهائی، تعصب نژادی، ملّی و فرهنگی را طرد می کند، در ذهن اطفال خود خشونت و ستمگری و اجحاف به حقوق دیگران را ممنوع و مردود جلوه می دهد و خود در ساختن الگوی دنیائی بر پایۀ اخوّت عمومی سهم عمده دارد.

- - - - - -
یادداشت ها:

1. بر اساس گزارش جهانی توسعه و رشد انسانی در سال 1995 تا آن سال 9 زن جایزۀ صلح نوبل را ربوده اند. 8 زن برندۀ جایزۀ ادبیات شده اند و 6 زن برنده جایزه شیمی و فیزیک نوبل شدند.
2. هلن کلر هم کور و هم کر و لال لود. به مدد خانم سالیوان خواندن و نوشتن آموخت و زبان باز کرد و همۀ درآمدهای خود را تا دم مرگ (1968) وقف بهبود بخشیدن به زندگی معلولان کرد.

منبع:
نشریه پیام بهائی، شماره 256، ص 46-48